• امروز : افزونه جلالی را نصب کنید.
  • برابر با : 19 - رمضان - 1445
  • برابر با : Thursday - 28 March - 2024
5

پرستارى در نگاه دین

  • کد خبر : 27852
  • 04 اسفند 1393 - 17:09
پرستارى در نگاه دین

پرستارى در نگاه دین نویسنده : احمد مبلغى لایه‏هاى سنگین حزن بر دل بیمار فرو مى‏نشینند. چشمهاى بى‏رمق او درد را فریاد مى‏کشند. در این لحظات، تنها سایه پرستار است که بیمار را در مسیر پر فراز و نشیب بیمارى قوت مى‏بخشد. پرستار حرفى از کلام خداوند است، شعاعى از ملکوت پر حشمت است و […]

پرستارى در نگاه دین

نویسنده : احمد مبلغى

لایه‏هاى سنگین حزن بر دل بیمار فرو مى‏نشینند. چشمهاى بى‏رمق او درد را فریاد مى‏کشند. در این لحظات، تنها سایه پرستار است که بیمار را در مسیر پر فراز و نشیب بیمارى قوت مى‏بخشد. پرستار حرفى از کلام خداوند است، شعاعى از ملکوت پر حشمت است و تابشى از زیبایى انسان. امروزه پرستارى چون دیگر شاخه‏هاى علوم، جنبه‏هاى تخصصى و روانشناختى پیدا کرده است و دانشکده‏هاى پرستارى در سرتاسر گیتى شکل گرفته‏اند، اما باید اذعان نمود همچنان بخشى از چهره زیباى پرستارى زیر سایه سنگین بى‏توجهى و یا جهل، کدر و ناشناخته مانده است. اسلام که دین همه جانبه‏نگر است ما را با این زوایا آشنا مى‏کند. آنچه به فهرست مى‏کشانیم گامى کوچک در ارائه فقه پرستارى است. اگر فقه پرستارى جمع‏آورى و ترویج‏شود انگیزه‏هاى معنوى در دل پرستاران بیدارتر مى‏شود و بیمارستانها به دانشگاههاى حکمت و عرفان تبدیل خواهند شد. اسلام با ریزبینى و موشکافى عمل به احکامى را سفارش مى‏کند که بیمار را در سلامتى جسم و روح یارى مى‏رساند. به این امید که فقه پرستارى در دانشکده‏هاى پرستارى جایگاهى مناسب و بسزا پیدا کند. احوالپرسى از بیمار احوالپرسى عملى است که هر روز بارها و بارها آن را انجام مى‏دهیم. احوالپرسى از یک فرد نشانه توجه به او و احوالپرسى نکردن نشانه نادیده گرفتن‏اوست.
اسلام از کسى که با بیمار روبرو مى‏شود، خواسته است که احوالپرسى را فراموش نکند. مبادا که بیمار دلگیر شود. زیرا بیمار در راه پر فراز و نشیب بیمارى به روحیه‏اى قوى و پابرجا شدیدا احتیاج دارد.
پیامبر(ص) فرمود: کمال عیادت بیمار این است که یکى از شما دست‏بر چهره یا دست او نهد و با او احوالپرسى کند. به او بگوید چگونه صبح و یا شب نمودى؟

اذیت نکردن مریض

مریض در غم و رنجى فراوان دست و پا مى‏زند، سزاوار نیست‏بار غم او را با اذیت کردنش بیشتر کنیم.
او را چه زنى که روزگارش زده است. پیامبر(ص) فرمود: لاتؤذوه و لاتضجروه. بیمار را اذیت نکنید و به او فشار وارد نیاورید. امام صادق(ع) فرمود: لا تغیضوه‏مریض را خشمگین نسازید. مریض را در تنگناهاى رسوم و آداب اجتماعى قرار دادن از مصادیق روشن ایذاء است مانند:

الف. نشستن طولانى نزد مریض.

در حدیث آمده است: تعجل القیام عنده فان عیاده النوکى اشد على المریض من وجعه در برخاستن از نزد مریض شتاب بخرج ده. چه آنکه براى مریض عیادت جاهل سخت‏تر از دردى است که دارد. بیماریى که هست مرا از عیادت است.
در حدیث دیگرى مى‏خوانیم: خفف الجلوس الا ان یکون المریض یحب ذلک و یریده‏نزد مریض کم بنشین; مگر آنکه خود او بخواهد نزدش بمانى.

ب. پرسش زیاد از مریض

بیشتر سنگین شود بیمارى از پرسیدنم‏نباید بیمار را با پرسشهاى پشت‏سر هم گیج و عصبانى کرد. پیامبر(ص) فرمود: در پرستش از مریض به پر و پاى او مپیچ بلکه به دو حرف بسنده کن.
ناگفته نماند اگر بهبودى مریض به پرسشهاى مکرر بستگى داشته باشد، نباید سرباز زد. بنابر این سؤالهاى پزشکى از قاعده مستثنى است.
«که درد از طبیبان نشاید نهفت‏»

ارشاد بیمار

در بیمارستان، خودخواهیها و سرکشى‏ها فرو مى‏نشینند، روح بیمار فرصت مى‏یابد تا زندگى را از زاویه درد و رنج تجربه کند، دل بیمار اجازه مى‏دهد تا کبوتران عبرت راحت‏بر دامانش بنشینند و عقل به ییلاق تفکر برود.
پرستار که مونس تنهایى‏ها، رنجها و تحولات روحى بیمار است، در این لحظات کمیاب باید دست‏بیمار را بگیرد و او را در رجعت‏به خویشتن یارى رساند، در اعماق روح خسته بیمار نفوذ کند و دانه مهر به حق را در جانش بنشاند. او مى‏تواند و باید وظایف بنده را در پیشگاه بنده‏نواز در گوش بیمار زمزمه‏کند.

امیدوار کردن مریض

بیمار با شرائط سختى دست و پنجه نرم مى‏کند: تلخى دارو، سختى تنهایى، فشار درد و … در این شرایط گاهى بیمار خود را مى‏بازد و تصویر سلامتى‏اش را در آینه آینده مبهم مى‏بیند و از خود مى‏پرسد آیا شفا پیدا مى‏کنم؟
اینجاست که اگر امید خود را بازنیابد ممکن است اصلا به بهبودى نرسد.
اسلام وظایفى را در جهت تقویت روحیه بیمار ارائه داده است. مسلما پرستاران از مخاطبان اصلى این وظایف هستند.

الف) پیامبر(ص) فرمود: اذا دخلتم على المریض فنفسوا له الاجل فان ذلک لا یرد شیئا و هو یطیب النفس.

هنگامى که بر بیمار وارد شدید او را به زنده ماندن امیدوار کنید. این سخن – هر چند – قضا را رد نمى‏کند ولى روح را شادمان مى‏کند.
اگر به این نکته توجه کنیم که اصولا اسلام اجازه نمى‏دهد در زمینه‏هاى قضاى الهى قاطعانه حکم برانیم، مراتب اهمیت در روحیه دادن به مریض بدست مى‏آید زیرا توصیه شده به مریض بگویید انشاءالله شما خوب مى‏شوید و زنده مى‏مانید.

ب)توصیف دوا.

حضرت عیسى فرمود: یلتذ المریض نعت الطبیب العالم بما یرجو فیه من الشفاء فاذا ذکر مراره الدواء و طعمه کدر علیه الشفاء.
بیمار از شنیدن توصیف پزشک در شفابخش بودن دارو لذت مى‏برد اما زمانى که پزشک تلخى دوا را یادآور مى‏شود بیمار چهره شفا را تیره مى‏بیند.

برآوردن حاجت‏بیمار

پیامبر(ص) فرمود: کسى که جهت رفع حاجت مریض تلاش کند گناهان او فرو مى‏ریزد; خواه حاجت او را برآورد و خواه از عهده آن برنیاید.
مرحوم محدث نورى در کتاب مستدرک بابى تحت عنوان «استحباب سعى در برآوردن حاجت‏بیمار» گشوده و مى‏گوید این تلاش نسبت‏به بیمارى که از خویشان است استحباب بیشترى دارد.

تبریک سلامتى

بیمار دست در پنجه فشارى طاقت‏فرسا دارد اما آنکه بیمار را در زندان درد و فشار محبوس کرده از حال او غافل یست‏خداوند به ازاى سختیهاى دوران بیمارى صفحه دل بیمار را از گناه پاک مى‏کند.
پیامبر رحمت صلى الله علیه و آله فرمود:
ناله مریض تسبیح، فریادش تهلیل، خوابیدنش در بستر عبادت و غلطیدنش از پهلویى به پهلوى دیگر در حکم جنگ با دشمنان خدا است. او میان مردم راه مى‏رود در حالى که گناه با او نیست.
بنابر این بیمار شفا یافته تنها جسم خویش را باز نیافته بلکه روح خود را از خداوند، مطهر مى‏ستاند.
پس بر ما است که با دو تبریک به پیشواز او برویم: تبریک جهت پاکى‏اش از گناهان و تبریک به مناسبت‏بهبودى او از نظر اسلام. تبریک نخستین اهمیت ویژه‏اى دارد.
امام سجاد(ع) چنین بود که هر گاه بیمارى را مى‏دید که شفا یافته به او مى‏فرمود: پاکى از گناهان بر تو مبارک باد.

خودسازى و عبرت

بیمارى آینه‏اى است که چهره دیگر زندگى را نشان مى‏دهد. پرستار مى‏تواند ابعاد این زندگى را شفاف‏تر از دیگران نظاره کند. او باید از حال و روز پریشان بیمار عبرت آموزد و از دیدن درد و رنج‏اش درس گیرد.
پیشواى اول شیعیان مى‏فرمود:
کم مرضت‏بیدیک تبتغى لهم الشفاء و تستوصیف لهم الاطباء غداه لا یغنى عنهم دواؤک و لا یجدى علیهم بکاؤک. چه کسانى را با دست‏خود پرستارى نموده که براى آنان شفا مى‏طلبیدى و از پزشکان دارو مى‏گرفتى ولى دواهاى تو بحالشان نفعى نبخشید و گریه‏ات بر آنان، نجاتشان نداد!

دادن غذاى مورد علاقه به مریض

پیامبر(ص) فرمود: من اطعم مریضا شهوته اطعمه الله من ثمار الجنه.
هر که غذاى دلخواه مریضى را به او بخوراند خدا از میوه‏هاى بهشت‏به او خواهد خوراند.
البته غذاى مریض نباید مغایر با توصیه‏هاى پزشک باشد. در این مورد پیامبر(ص) مى‏فرماید:
مصلحت مریض در توصیه‏هاى پزشک نهفته است نه در آنچه خود او مى‏خواهد.

دانستن احکام مورد ابتلاء

پرستار باید دو نوع حکم را فرا گیرد:
۱- احکامى که بر اساس مساله محرم نامحرم بودن نسبت‏به بیمار مطرح شده است.
در این زمینه، فقه در کنار توجه به ضرورتها و واقعیتهاى اجتماعى، به جنبه‏هاى طهارت قلب و روح نیز توجه کرده است و احکامى جامع ارائه داده که لازم است پرستاران عزیز این احکام را بدانند.
۲- احکام فقهى بیمار
بیمار در زمینه انجام عبادت و پاکى و نجاست احکامى دارد. شایسته است پرستاران با این احکام نیز آشنا گردند تا:
۱- اگر بیمارى این احکام را نمى‏داند او را ارشاد کنند.
۲- بتوانند بیمار را در انجام اعمال عبادى یارى برسانند. هر دو نوع حکم در رساله‏هاى عملیه و کتب فقهى ارائه شده است.

طلب دعا از مریض

دعاى بیمار در حق عیادت‏کننده مستجاب مى‏شود; همانطور که نفرین او چنین است; از این‏روى مستحب است از بیمار طلب دعا کنیم. همانطور که لازم است از کارى که ممکن است او را خشمگین و وادار به نفرین کند، پرهیز کنیم.

کمک کردن به بیمار در انجام عبادات

عبادت روح زندگى، ارتباط درست آفریده با آفریننده و مایه حیات و کمال انسان است. براستى چه کسى جز او فریاد رس است؟ تنها اوست که باید در برابرش زانو زد، به رکوع رفت و پیشانى بر خاک سایید و …
شرایط بیمارى هر چند بیمار را به خدا نزدیک مى‏کند ولى گاهى انجام اعمال عبادى را برایش دشوار و یا غیر ممکن مى‏سازد. پرستار مى‏تواند بیمار را در انجام این اعمال و یا تهیه مقدمات آن یارى رساند.

مجبور نکردن بیمار بر خوردن

پیامبر(ص) فرمود: لا تکرهوا مرضاکم على الطعام بیمارانتان را بر خوردن غذا مجبور نکنید.

مراعات خواب بیمار

مراعات خواب بیمار و کوشش جهت اینکه خوابى آرام داشته باشد، مورد توصیه لازم قرار گرفته است.

نخوردن چیزى نزد بیمار

رسول خدا(ص) نهى فرمود از اینکه نزد مریض عیادت‏کننده او چیزى بخورد. چه اینکه این عمل ثواب عیادت را از بین مى‏برد.

نشستن در کنار بیمار

پیامبر(ص) فرمود: کسى که به دیدار مریض رفته زمانى که کنار او مى‏نشیند رحمت الهى او را فرو مى‏گیرد.
منبع: www.e-resaneh.com

لینک کوتاه : http://www.nabzesahar.ir/?p=27852

برچسب ها

ثبت دیدگاه

مجموع دیدگاهها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : ۰
قوانین ارسال دیدگاه
  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در سایت منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.