استان زنجان در دوران دفاع مقدس یکی از استان‌های پیشتاز بوده و رزمندگان این استان نقش ارزنده‌ای در عملیات‌های مهم این دوران داشته‌اند که امروز هم این نقش مورد توجه همگان است.
گردان ولیعصر زنجان به عنوان گردانی خط شکن دلاور مردی‌های رزمندگانش زبانزد عام و خاص بود و این گردان در ماموریت‌های سخت و دشوار و عبور از موانع بر سر راه رزمندگان ایرانی پیشگام بود.
حضور رزمندگان زنجانی در چهار مرحله آزاد سازی خرمشهر از افتخاراتی است که نصیب زنجانی‌ها شده و خاطرات مردان نیک روزگار زنجان از ذهن فرماندهان و رزمندگان دوران دفاع مقدس پاک نمی‌شود.
عملیات بیت‌المقدس که نماد پیروزی خون بر شمشیر و سر آغاز فتح‌الفتوحی بزرگ بود، در ۱۰ اردیبهشت ماه سال ۱۳۶۱ با هدف آزاد سازی خرمشهر آغاز شد.
در این عملیات بزرگ استان زنجان ۱۶۱ شهید تقدیم کرده و ۲۰۵ رزمنده زنجانی در آن جانباز شدند.
عملیات محرم یکی دیگر از عملیات‌های مهم دوران دفاع مقدس است که رزمندگان زنجانی در آن نقش چشمگیری داشته و ۴۸ شهید را تقدیم نظام اسلامی کردند.
زنجان همواره به غواصان دریا دلش شناخته می‌شود چرا که این استان با وجود اینکه به هیچ دریایی متصل نیست اما غواصان دریا دل آن نقش مهمی در عملیات‌های آبی داشته و علاوه بر اینکه در عملیات‌های خاکی خظ شکن بودند در عملیات‌های آبی نیز درخشیده‌اند.
غواصان دریا دل زنجان در عملیات‌های والفجر ۸، کربلای ۴ و کربلای ۵ چنان خدمتی برای نظام اسلامی به جا گذاشتند که امروز هم فرماندهان بزرگ جنگ از نقش این دلاورمردان تجلیل می‌کنند.
رزمندگان زنجانی در دوران دفاع مقدس در مرزهای جنوب خط شکن و در مرزهای غرب مشغول پاک سازی مناطق جنگی بودند که این امر موجب شد تا با وجود کمی جمعیت این استان، ۳ هزار و ۵۳۵ شهید تقدیم نظام اسلامی شود.
زنجانی‌ها در ۴۶ عملیات مختلف از جمله ۱۹ عملیات آفندی و ۲۷ عملیات پدافندی شرکت داشتند و در پیچیده‌ترین و سختترین عملیات‌های این دوران از جمله عملیات والفجر۸ و عملیات کربلای ۵ که دشمن تصور عبور رزمندگان را از اروند رود نمی‌داد، خط شکنی کرده و این عملیات تاریخی را به اتمام رساندند.
رزمندگان زنجان برای حضور در عملیات‌های غواصی در استخر تمرین کرده و با خط شکنی موجب پیروزی در عملیات‌های غرور آفرین شدند.
عملیات کربلای ۵ ازدیگر عملیات های مهم دوران دفاع مقدس بود که استان زنجان ۲۱۱ شهید را در این عملیات مهم تقدیم نظام اسلامی کرد.
در این عملیات ۳۱ شهید از شهرستان ابهر، ۲۷ شهید از شهرستان خدابنده، ۱۴۹ شهید از شهرستان زنجان و ۴ شهید از شهرستان ماهنشان تقدیم نظام اسلامی شدند.
نیروهای زنجانی در این عملیات با شکستن سختترین و نفوذ ناپذیرترین خظ دشمن در پاسگاه کوت راه را برای سایر زمندگان باز کرده و دشمن را با شکست مواجه کردند.//ن
